भागीरथीबाई - अभंग संग्रह ६१ ते ७०
चाल -पितया नमिते तव पायां०
अग बायांनो तुम्ही पाहा ।
नका करुं संतांची चाहा ॥ध्रृ०॥
कामक्रोधाची नासाडि करिती ।
मोह ममतेसी दूर सारिती ॥१॥
संशया देशोधडी लाविती ।
निजबोध हाती देती ॥२॥
प्रपंच मिथ्या स्पष्ट दाविती ॥३॥
संत आपुला अनुभव देती ।
जिवाशिवाचे रुप दाविती ॥४॥
गुरुप्रचीति आत्मप्रचीती ।
शास्त्रप्रचीतीने निर्लज्ज करिती ॥५॥
ठकु म्हणे सद्गुरुंच्या मूर्ती ।
ब्रह्मस्वरुप करुनि सोडिती ॥६॥
पद ६२
चाल -कशी मोहनी घातली गुरुने०
पुरुषार्थ हेचि हो चारी । सद्गुरुंसि आळवा नरनारी ॥ध्रृ०॥
धर्म तो असे हो कैसा । त्रिभुवनीचा राजा जैसा ॥
अखिल जगी भरला खासा । धर्म हाचि जाण निर्धारी ॥१॥
अर्थ तोचि असे निर्धारी । ओळखा स्वरुप सुविचारी ॥
रुपाब्धि करी निर्विकारी । संशयरहित निर्धारी ॥२॥
कामस्वरुप तेंचि जाणावे । सद्गुरुचरण सेवावे ॥
निशिदिनी त्यांसी रिझवावे । न्हाणावे प्रेमसागरी ॥३॥
मुक्तरुप होउनि राही । देहबुध्दि कदापि न घेई ॥
सद्गुरुवचन दृढ पाही । भक्तीसि आरंभ लवलाही ॥४॥
पुरुषार्थ नसे शेंडीसी । वरिवरी सांवरिशी मीशी ॥
ज्यांसि भीति जन्ममरणाची । ते नव्हे पुरुष परि नारी ॥५॥
सद्गुरु कृष्ण परिपूर्ण । दावि पुरुषार्थाची खूण ॥
धर्मार्थ काम मोक्ष चारी । सद्गुरुपाशिं निर्धारी ॥६॥
सद्गुरु पुरुष निर्धारी । म्हणे स्वये कृष्ण मुरारी ॥
समरसोनि अंतःकरणी । आनंदब्रह्म सुखकारी ॥७॥
भक्तिरुपचि होउनि पाही । बलभीमचरणि दृढ राही ॥
भागिरथी प्रेमे गाईं । गुरुरायांची नवलाई ॥८॥
पदे ६३
चाल -झाली ज्याची उपवर दुहिता०
होता सगुणदर्शन नयनी ।
त्यांत शिरोनी झाले पाणी ॥ध्रृ०॥
सद्गुरुकृपा हे पूर्ण कसोनि ।
अनुभावी तुर्या दिली स्थापोनी ॥१॥
प्रत्यक्ष अनुभवी तूर्या देउनी ।
सगुणचि दावीयेले नयनी ॥२॥
सगुणभाव हा हृदयी धरिती ।
भाव दुणावे अंतःकरणी ॥३॥
सद्गुरुचरणी लक्ष लावितां ।
प्रेम उपजे तेव्हां नयनी ॥४॥
नवविध भक्ती अवश्य जाणुनी ।
मृत्युलोकिं दिली स्थापोनी ॥५॥
दहावी भक्ती सुद्धापासुनी ।
घेई मना तूं प्रेम लक्षणी ॥६॥
बलभिमराये दयाळु माउली ।
कृपादृष्टिने अवलोकोनी ॥७॥
भागिरथिसी हाती धरोनी ।
घेतले आपणांमाजी मिळवुनी ॥८॥
पद ६४
चाल -वैशाख मास वासंतिक०
स्वहिताकारणे असे मंदिर बनविले ।
त्यांत सद्गुरुराज पहा सगुण बसविले ॥ध्रृ०॥
पाया असा खणीयेला भावभक्तिने ।
कामक्रोध षड्रिपु हे चिरे बनविले ।
चौदेहांचे चार असे , कोट बनविले ॥१॥
चार अवस्थांचे त्यावरि घुमट चढविले ।
आशामनशांचे असे बुरुज बनविले ।
अज्ञानाची कळी करुनी , भिंतीस रंगविले ॥२॥
विवेकाचे केले असे हेचि दरवाजे ।
शोभिवंत शिखर साजे मुक्ताबाईचे ।
मायेचे रंग करुनी , भिंतीस चढविले ॥३॥
ज्ञानरुप चित्र काढुनि सुशोभित केले ।
सत्रावीच्या निर्मळ जळे , पाद प्रक्षाळिले ॥४॥
बोधाचे चंदन घासुनि मळवट भरियेला ।
त्रिगुणांच्या अक्षता करुनि लाविल्या ।
जीवशीव मोगरा आणुनि हार गुंफिले ॥५॥
प्रेमभक्तिने मी असा गळ्यांत घातला ।
अहं धूप जळतांचि सुवास चालला ।
विज्ञानदीप उजळितां , तेज फांकले ॥६॥
शाति क्षमा दयेचा पेढा नैवेद्य अर्पिला ।
भागिरथीने प्रदक्षिणेस देह वाहिला ।
बलभीमचरणि मस्तक ठेवोनि , तन्मय जाहले ॥७॥
पद ६५
चाल -हा नको नको संसार०
नको नको आतां संसार । नाहिं जगि सार ॥ध्रृ०॥
माझे माझे म्हणुनी केले । यामुळे समुळ बुडवीले ॥
यांतुनी करावे पार ॥१॥
येईना देव ना धर्म । जाणोना कांहिच मी कर्म ॥
धनांतची लुब्धले फार ॥२॥
मज बहिणभाऊ नाही । काकामामा कांहिच नाही ॥
न करी पिता भव पार ॥३॥
नाहिं दीर नाहीं जाऊ । नाहिं नणंद नाही सासू ॥
धंद्यांत होती गार ॥४॥
भागिरथी शरणचि येते । बलभिमरायासि विनवीते ।
मज द्यावा चरणी थार ॥५॥
पद ६६
चाल -या मंदिरी सद्गुरु राया०
किती राहुं मी माहेरी आतां । सासरिं ने गुरुनाथा ॥ध्रृ०॥
मूळमाया माझी माता ।
पिता माझा अहंकार राणा ।
ज्येष्ठ भगिनी आशा तृष्णा ।
काम क्रोध बंधु हे पाहतां ॥१॥
देहबुद्धि माजी चुलती ।
रजतम काकामामा होती ।
शबल अहंकार माझे आजोबा ।
पंचप्राण गोत मज आतां ॥२॥
दशेंद्रिये ही शेजारी होय ।
यांच्या कर्मे सांपडेना सोय ।
लक्ष चौर्‍यांशी भटकत फिरतां ।
नसे कोठे सुखाची वार्ता ॥३॥
कृपाळु माझ्या बलभिम ताता ।
पतिसांनिध्यें ठेविं तत्त्वतां ।
भागिरथीची करुनि ऐक्यता ।
हीच चरणी प्रार्थना आतां ॥४॥
पद ६७
चाल -एवढा अन्याय पोटांत घाला०
भक्तवत्सल सद्गुरुनाथा ।
तुमच्या चरणी ठेविते माथा ॥ध्रृ०॥
काम , क्रोध , लोभ , मोह भारी ।
यांची नित्य करिते मी वारी ।
यांतून काढा -काढा मज आतां ॥१॥
भ्रतार , पोरे , सासू , जाऊ ।
यांचा जाच कितीतरि साहूं ।
यांच्यात फसले -फसले मी आतां ॥२॥
शास्त्रिं पुराणी कथिले कर्म ।
जन यासिच म्हणती धर्म ।
हेंचि करा -करा म्हणती आतां ॥३॥
तीर्थे , व्रते करा हे म्हणती ।
यांनी होइल मुक्तिची प्राप्ती ।
इथे येते -येते संशयाची वार्ता ॥४॥
तीर्था जाती बहुतचि लोक ।
जन्ममरणाचा जाय न शोक ।
नसे तेथे -तेथे मुक्तिची वार्ता ॥५॥
सदअसद विचार करितां ।
चौ -देहांचे निरसन होतां ।
अपरोक्ष ज्ञान -ज्ञान येई हातां ॥६॥
बलभिमरायासी विनवीले ।
त्यांनी संशयाचे छेदन केले ।
दिली ठकुसी -मुक्ति हातोहातां ॥७॥
पद ६८
चाल -अग सखे बाई , सांगु०
सद्गुरु आई , काय सांगू बाई , मी झाले उपवर ।
मज पहा गे शोधुनि वर ॥ध्रृ०॥
देह मंडप करुनि तयार , आशामनशांची मुंडावळ ।
ती बांधिली कर्मावर । जीव नवरा येऊनि बैसला , नामरुप पाटावर ॥१॥
जीव नवरा धरुनि बैसले , चित्तासी नाही स्थीर ।
वासनेची घातली माळ । सद्गुरुनाथा विनवितसे मी ,
दुसरा पहा गे वर ॥२॥
शीव नवरा पाहुनि आणिला , त्यांशि माझा न जमे मेळ ।
पाहे दोहींकडे वेळोवेळ ॥ शीव नवरा आहे गडे जोगी ,
हाही नको मज वर ॥३॥
काय सांगु बाई हा न घाली जेवण्यास पोटभर ।
साक्षीक्रियेत गुंतला फार ॥ सद्गुरुनाथा प्रार्थितसे मी
तो रत तूर्येवर ॥४॥
रंग मंडप करुनि तयार बुद्धीचा दृढ निश्चय ।
आनंद बोहल्यावर बैसुन ॥ मग झाले बाई त्यासि संलग्न ,
मीपणाचे नाहि मज भान ॥५॥
बलभीमआइने पाहिला वर , त्याचे नाव सदाशिव ।
ठकुसी केले हो निर्भय ॥ मुक्ताबाईसासुचे चरणी ठेवियेले शीर ॥६॥
पद ६९
चाल -मना किती प्रार्थु तरी०
बुद्धि किती शिकवुं तरी तुजला ॥
करी तूं आनंद निश्चयाला ॥ध्रृ०॥
सासरा धर्म , नीति सासू । सदिच्छा नणंद , विवेक दीर ॥
यांचा करिसी आदर । ते तुज करितील सहाय्याला ॥१॥
निजबोध पती , भक्ति जाऊ । सुमन हा पुत्र हाती घेऊं ॥
शांति क्षमा कन्या जवळिं ठेवूं । दावितील या सन्मार्गाला ॥२॥
सेवक करी प्रबोध वैराग्यासी । ठेवि गुण सत्व प्रधानासी ॥
स्नुषा होइं तुं सद्गुरुची । ते तुज देतील ज्ञानाला ॥३॥
ऐसे साधिसि जरि आतां । न चाले विषयाची सत्ता ॥
धरी तूं बलभीमचरणांला । भागीरथी प्रार्थितसे तुजला ॥४॥
पद ७०
चाल -आनंदाचा कंद हरि०
चला चला हो साजणि आपण । निश्चलपद पाहूं या ॥ध्रृ०॥
पिंडब्रह्मांड त्यागुनिया । वेदान्त शास्त्रार्थ सोडूं या ॥
अन्वय व्यतिरेक दोन्हि पंख हे । सोडुनि निःशंक राहुं या ॥१॥
कल्पनातीत सत्य वस्तुसी । डोळांभरुनी पाहूं या ॥
एक वृत्ति गेली दुसरि निमाली । मध्यस्थिती राहूं या ॥२॥
बलभीमस्वरुप पाहोनिया । पाहण्यांत पाहणे मिळवूं या ॥
सद्गुरुचरणी भागिरथी असतां । धीट झालि जगिं पहा पहा ॥३॥
